Pica sendromu

​

Pika Sendromu Nedir?​

Pika sendromu, normalde besin olarak tüketilmeyen ve kabul edilmeyen maddelerin ısrarla ve sürekli olarak tüketilmesi alışkanlığı olarak bilinir. Bunlar toprak, kağıt ve saç gibi alışılmadık maddelerdir. Bu bozukluk genellikle, zihinsel yetersizlik, otizm spektrum bozukluğu ve şizofreni gibi işlev bozukluğu ile ilişkili olan diğer ruh sağlığı bozuklukları ile bir arada meydana gelir. Pika sendromu halk arasında toprak yeme alışkanlığı adıyla da bilinir. Pika sözcüğü, Latince kökenli bir sözcük olup Latincede yer alan ‘’pica pica’’ kelimesinden gelmektedir. Tarihin en köklü dillerinden biri olan Latincedeki pica pica kelimesi ise saksağan anlamına gelmektedir. Böcek, solucan ve leş yiyerek beslenen bir kuş türü olan saksağan, yuva yaparken bulduğu her türlü teneke, boncuk, dal gibi materyalleri kullanır. Bu gibi maddelerle ilişkili olduğundan hastalık adını buradan almıştır.
Bu hastalıktan muzdarip kişilerin yemek istediği maddeler ise şu şekilde sıralanabilir:
● Toprak,
● Tebeşir,
● İp,
● Yün,
● Saç,
● Bez,
● Kağıt,
● Sabun,
● Pudra,
● Boya,
● Sakız,
● Metal,
● Çakıl,
● Kömür,
● Nişasta,
● Kil,
● Kül.

Pika sendromunu, çocuklarda sergilediği hareketlerden ötürü kolay bir şekilde tespit etmek mümkündür. Yine de hastalık tanısı koymak için ilgili çocuğun en az 2 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir. Bunun nedeni, 2 yaşın altındaki çocukların dünyayı tanımak için her bulduğu nesneyi ağzına götürme çabasıdır. Pika sendromuna sahip kişilerde birtakım sorunlar da görülebilir. Bunlara örnek olarak; cıva ya da kurşun zehirlenmesi ve ağır nörolojik bozukluklar verilebilir. Ayrıca kişi toprak yediğinden, toprakta bulunan parazit yumurtalarını da beraberinde vücuduna alabilir ve yine cıva ya da kurşundan zehirlenebilir. Ancak bu maddelerin etkileri hemen ortaya çıkmaz. Yemeye devam ettikçe ileriki safhalarda etkileri meydana gelir. Ağır nörolojik bozukluklar, çocuklarda ise dikkat eksikliği, davranış bozukluğu, eğitim hayatında düşen başarı tablosu gibi durumlar meydana gelir. Çocukların ise bu aşama da büyümesi geri kalmaktadır.

Yetişkinlerde Pika Sendromu​

Sendromun çocuklarda olduğu kadar yetişkin bireyler üzerinde de olumsuz etkileri vardır. Libido kaybı ya da cinsel performansta düşüş bu etkilerden bazıları olmakla birlikte çok ciddi bir sorundur. Bu yüzden bu sorunun erkenden teşhis edilerek önlenmesi ve tedavi edilmesi şarttır.

Hamilelikte Pika Sendromu​

Yetişkin bireylerde ortaya çıkan pika sendromu genellikle hamile kadınlarda meydana gelmektedir. Anne, vücudundaki eksik maddeleri tamamlama içgüdüsü ile normalde besin olmayan maddeleri yeme arayışına girer. Bu yüzden gebe, kil, toprak, cam gibi maddeleri aşerip yemek istiyorsa pika sendromundan şüphelenmek gerekir. Bununla ilgili yapılacak olan testlerde genellikle kansızlık görülmektedir. Bu sendrom bebeğin de sağlığını kötü yönde etkileyeceğinden dikkatli olmak ve belirtileri fark etmek gerekir.

Pika Sendromu Belirtileri Nelerdir?​

Bu sendrom söz konusu olduğunda, normalde gıda olmayan farklı maddeler yendiği için beraberinde çeşitli komplikasyonlar meydana gelir. Hastalık kadınlarda olduğu kadar erkeklerde de görülebilir. Zehirli ve toksik olan maddeleri tüketen kişinin vücudunda çeşitli sorunlar ortaya çıkmaya başlar. Pika sendromu belirtileri olarak şu sorunlar sıralanabilir:
● Karın ağrısı
● Mide ve bağırsak sorunları (Kabızlık, ishal, bağırsak hasarları)
● Dışkıda kanama meydana gelmesi
● Diş etinde veya yüzeyinde meydana gelen hasarlar
● Enfeksiyonlar (Tüketilen maddeden geçebilecek paraziter hastalıklar)
● Kurşun zehirlenmesi (Uzun süreli kurşun içeren boyaya maruz kalmak)
Pika sendromu ile ilgili destek alabileceğiniz bazı uzmanlarımız

Pika Sendromu Nedenleri Nelerdir?​

Pika sendromunun belirli bir nedeni yoktur. Ancak bu sendroma neden olabilecek problemler arasında demir ve çinko eksikliği ile yetersiz beslenme sayılabilir. Bunlar genellikle en çok karşılaşılan nedenlerdir. Bunların haricinde bazen psikolojik sorunlar da söz konusu sendroma neden olabilmektedir. Kansızlık pika sendromunun nedeni olarak sayılsa da, toprak yemek de kansızlığa neden olabileceğinden nedenin toprak mı yoksa kansızlık mı olduğu hala tartışılmaktadır.
Pika sendromuna sebep olabilecek besin yetersizliğinden meydana gelen ya da çeşitli hastalık bazlı problemler mevcut olabilir. Bugün dünyada gelişmiş ülkelerde hastalığın görülme oranı %12 olmakla beraber bu oran nispeten daha az gelişmiş ülkelerde %51 oranındadır. Bunlarla birlikte özetlenecek olursa, pika sendromunun sebepleri şu şekildedir:
● Demir, çinko vb. önemli besin maddelerinin vücutta eksik bulunması,
● B1 ve B6 vitamin eksiklikleri,
● Beslenme yetersizlikleri ve yanlış beslenme düzeni,
● Gebelerde görülen demir anemisi,
● Obsesif kompulsif bozukluk veya şizofreni hastası olan bireylerde meydana gelen besin alışkanlığı,
● Zihinsel engellilik veya otizm durumları,
● Gıda dışı maddelerin tüketilmesinden duyulan zevk,
● Birtakım dünya bölgelerde kabul görmüş gıda dışı maddeleri yeme alışkanlığı.

Psikolojik Nedenler​

Yaşanan stres durumları çoğunlukla pika sendromuna neden olan psikolojik etkenler olarak bilinir. Pika sendromuna neden olabilecek psikolojik sebepler şu şekilde sıralanabilir:
● Sevgi eksikliği hissetmek,
● Güven duygusunu yaşayamamış olmak,
● Sağlıksız ebeveyn ve çocuk ilişkisi,
● İstismar,
● Çocuğun anneden yoksun olması durumu,
● Aile yapısında problemler görülmesi,
● Huzursuz ilişkiler içerisinde olmak.

Pika Sendromu Kimlerde Görülür?​

Pika sendromuna en sık çocuklarda rastlanmaktadır. Söz konusu rahatsızlık, çocuğun davranışlarının izlenmesiyle oldukça kolay tespit edilebilir. Ayrıca bu durum genellikle 2-6 yaş aralığındaki çocuklarda görülür. Yine de hastalık tanısı koymak için çocuğun en az 2 yaşını doldurmuş olması gerekir. Bunların haricinde, pika sendromuna daha çok rastlanan risk grupları şu şekildedir:
● Anne ve babası boşanmış olan çocuklar,
● İstismara maruz kalmış çocuklar,
● Aile içi bağları kopmuş kişiler,
● Epilepsi hastalığı bulunanlar,
● Otizmli çocuklar,
● Zihinsel rahatsızlık yaşayan çocuklar,
● Gelişim geriliği bulunan çocuklar,
● Şizofreni hastaları.
Bu sendrom, dünyanın diğer bölgelerinden sosyoekonomik olarak daha az gelişmiş olan yerlerinde daha çok görülmektedir. Beslenme bakımından az imkan olması yetersiz beslenmeye yol açar. Ayrıca kırmızı et, yoğurt, süt ve yumurta gibi temel gıdaların daha az tüketilmesi de hastalığın oluşmasında belirleyici olabilmektedir.

Pika Sendromu Nasıl Anlaşılır?​

Pika sendromunu anlamak için belirtileri dikkatle incelemek gerekir. Sıklıkla çocuklar erken bebeklik dönemlerinde meraklı olduklarından buldukları her türlü nesneyi ağzına götürmek isterler. Hastalığı teşhis edebilmek için öncelikle davranışın alışkanlık haline gelmiş olması şarttır. Eğer kişi 1 aydan uzun süredir ilgili davranışları sergiliyorsa hastalıktan şüphelenilebilir.
Şayet kültürel olarak anneden çocuğa geçmiş birtakım davranış ve gelenekler varsa o zaman pika sendromu tanısı koymak yanlıştır. Amerika ve Afrika’da gebelerin bazılarında bulantı yaşadıkları zaman çamaşır kolası yeme alışkanlıkları görülür. Bu durumlar annenin ardından çocukta da görülebilir. Pika sendromu tanı kriterleri olarak şu durumlar sayılabilir:
● 1 aydan fazla süren gıda dışı madde tüketimi davranışı,
● İlgili davranışın devamlı tekrarlanması,
● Davranışın 1,5-2 yaş ve daha büyük çocuklarda görülmesi,
● Kültürel, dini, geleneksel vb. bir sebebin olmaması.

Hayvanlarda Pika Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?​

Pika sendromunu fark etmek aslında çok kolaydır, ancak bazı durumlarda ilgili davranışların geçici olduğu yanılgısıyla gerekli önlemler hemen alınmamaktadır. Peki, köpeklerde ve kedilerde pika sendromu nasıl fark edilebilir? Daha önce de belirtildiği gibi evcil hayvanınızın gıda dışı maddeleri yeme alışkanlığı geliştirmesi belirleyici olmaktadır. Bu yüzden evcil hayvanınız olan kedinizin veya köpeğinizin ip, tel, plastik poşet, lastik, bant, kum, toprak, çorap, taş, tahta ve bazen de dışkı yediğini görürseniz bu sendromun varlığından şüphelenmenizde yarar var.Pika sendromunun belirtilerini saptamak oldukça kolaydır ve genellikle de yukarıda sayılan maddeler sindirilemediği için yenmesinin ardından kusma, ishal, karın ağrısı, halsizlik ve ağız kokusu gibi problemler ortaya çıkar. Ancak ilgili belirtileri evcil hayvanınızın yediği maddeye göre farklılık gösterebilir. Örneğin, evcil hayvanınız toksik bir madde yediyse zehirlenme ihtimali dahi söz konusudur.

Pika Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?​

Tedaviye başlamadan önce altta yatan sebebi bulmak önem arz eder. Çocuğun sistem muayenesi iyi yapılmalı, varsa eksiklikleri, psikososyal ve nörolojik durumu özenle ve dikkatlice taranmalıdır. İhtiyaç durumunda kansızlık, mineral ve besin eksikliği testleri yapılabilir. Genellikle yeme bozukluklarını ortadan kaldırıp vücutta eksik bulunan mineral ve besinler vücuda alındığı zaman bu sorun ortadan kalkmaktadır. Örneğin kişide demir eksikliği varsa karaciğer, kırmızı et, pekmez, yumurta, baklagiller ve yeşil sebzeler tüketebilir. Eğer beslenme düzeni de düzeltildikten sonra ilgili davranışlar bitmiyorsa davranış müdahalelerine geçilmesi gerekir.