Düz yazıda cümle içinde yapılan uyağa denir.
Seci (İç Kafiye): Cümlelerin ya da bir cümle içinde birden çok sözcüğün sonlarındaki ses benzerliğine seci denir. Seci, nesirde kullanılan uyak olarak da tanımlanabilir. Özellikle Divan nesrinde secili anlatım bir amaç sayılmıştır.
Örnekler:
* “Ey gözlerin nuru, gönüllerin sürûru; başımızın tâcı,dil ehlinin mîrâcı ”
Asıl anlamı kumru, güvercin gibi kuşların aynı sesleri tekrarlayarak ötmeleri demek olan seci (<secc), nesirde fasıla sonlarının aynı sesle bitmesidir.
Fâsıla, cümle sonuna denildiği gibi, birbirine edatla bağlanmış fıkra (=tamlama, ibare ve paragraf) sonlarına da denir. Fâsıla şiirde kafiyenin bulunduğu mısra sonu gibidir. Nitekim seci de nesrin (=düz yazının) kafiyesidir. Hatta kafiyede olduğu gibi secide de revî harfinden sonra gelen ve şiirde “redîf” adı verilmiş olan sesler sec’e dahil edilmez. Meselâ “irfanımız” ile “iz’ânımız”daki seci, sözcüğün son aslî sesi olan ‘n’nin tekrarı ile oluşur.
Seci, sözcüklerdeki ses tekrarı yanı sıra kelimelerin vezinlerinin de dikkate alınması ile başlıca şu üç sınıfa ayrılır:
Dikkat! Burada sözü edilen vezin, aruz vezni değil, bir Arapça gramer terimidir.
1. Mutarraf seci: Vezinleri farklı sözcüklerin revî görevindeki seslerinin aynı olmasıdır. İki fıkra sonundaki “elmâs” ile “iltimas” kelimeleri arasında bu tür bir seci vardır. Her iki kelimenin de “s” sesi ile bitmesi mutarraf secii meydana getirir
2. Mütevâzî seci: Fâsılalardaki sözcüklerde hem revî seslerinin hem de secii meydana getiren sözcüklerin vezninin aynı olmasıdır. Osmanlı döneminde yazılmış birçok kitap mukaddimesinde geçen “hamd-i nâ-ma’dûd ve senâ-yı nâ-mah-dûd ol Hazret’e sezâdur ki…” ibaresindeki “ma’dûd” ile “mahdûd“un revî sesleri yanında vezinlerinin de aynı olması mütevâzî seci meydana getirir,
3. Murassa’ seci: Fâsılalardaki sözcükler dışında bir önceki sözcüklerin de karşılıkları olan sözcükler ile seçili ve aynı vezinde olmasına denir
Seci (İç Kafiye): Cümlelerin ya da bir cümle içinde birden çok sözcüğün sonlarındaki ses benzerliğine seci denir. Seci, nesirde kullanılan uyak olarak da tanımlanabilir. Özellikle Divan nesrinde secili anlatım bir amaç sayılmıştır.
Örnekler:
* “Ey gözlerin nuru, gönüllerin sürûru; başımızın tâcı,dil ehlinin mîrâcı ”
- İlahi,kabul senden,ret senden;şifa senden,dert senden İlahi,iman verdin,daim eyle;ihsan verdin,kaim eyle.
- Ten cübbesi çak gerek,gönül evi pak gerek.
- Ey gönlümün nuru,gönüllerin süruru!
- De gül idim ben sana mail sen ettin aklımı zail. (Fuzuli)
Asıl anlamı kumru, güvercin gibi kuşların aynı sesleri tekrarlayarak ötmeleri demek olan seci (<secc), nesirde fasıla sonlarının aynı sesle bitmesidir.
Fâsıla, cümle sonuna denildiği gibi, birbirine edatla bağlanmış fıkra (=tamlama, ibare ve paragraf) sonlarına da denir. Fâsıla şiirde kafiyenin bulunduğu mısra sonu gibidir. Nitekim seci de nesrin (=düz yazının) kafiyesidir. Hatta kafiyede olduğu gibi secide de revî harfinden sonra gelen ve şiirde “redîf” adı verilmiş olan sesler sec’e dahil edilmez. Meselâ “irfanımız” ile “iz’ânımız”daki seci, sözcüğün son aslî sesi olan ‘n’nin tekrarı ile oluşur.
Seci, sözcüklerdeki ses tekrarı yanı sıra kelimelerin vezinlerinin de dikkate alınması ile başlıca şu üç sınıfa ayrılır:
Dikkat! Burada sözü edilen vezin, aruz vezni değil, bir Arapça gramer terimidir.
1. Mutarraf seci: Vezinleri farklı sözcüklerin revî görevindeki seslerinin aynı olmasıdır. İki fıkra sonundaki “elmâs” ile “iltimas” kelimeleri arasında bu tür bir seci vardır. Her iki kelimenin de “s” sesi ile bitmesi mutarraf secii meydana getirir
2. Mütevâzî seci: Fâsılalardaki sözcüklerde hem revî seslerinin hem de secii meydana getiren sözcüklerin vezninin aynı olmasıdır. Osmanlı döneminde yazılmış birçok kitap mukaddimesinde geçen “hamd-i nâ-ma’dûd ve senâ-yı nâ-mah-dûd ol Hazret’e sezâdur ki…” ibaresindeki “ma’dûd” ile “mahdûd“un revî sesleri yanında vezinlerinin de aynı olması mütevâzî seci meydana getirir,
3. Murassa’ seci: Fâsılalardaki sözcükler dışında bir önceki sözcüklerin de karşılıkları olan sözcükler ile seçili ve aynı vezinde olmasına denir
