Kanser tedavisi sırasında sık kullanılan yöntemlerden biri de radyoterapidir. Radyoterapi, kanser tedavisinde tümörü yok etmek, çoğalmasını durdurmak, kişiyi operasyona hazır hale getirmek ya da tümör oluşumunu engellemek amacıyla yüksek enerjili ışınlar kullanılarak yapılan bir tedavi yöntemidir.
Radyoterapi Hangi Durumlarda Yapılır?
Kolorektal, akciğer, yumuşak doku kanserlerinde cerrahi öncesi, operasyon sonrası kanser nüksünü önleme amaçlı ya da küçük hücreli akciğer kanserinde beyin bölgesine tedavi yanıtına göre koruyucu amaçlı uygulanabilir.
Radyoterapi Nasıl Bir Tedavi?
Kişiye ve hastalığa özel tedavi, sabitleme aparatları kullanılarak kişiye temas etmeden, lineer hızlandırıcı olarak adlandırılan cihazlarla yapılır. Kişinin etrafında belli açı ve noktalardan belli süre ve dozlarda ışın verilir.
Radyoterapi Ne Kadar Sürer?
Tedavi şemasına göre değişiklik gösterse de işlem yaklaşık olarak 5-15 dakika arasında sürer.
Radyoterapi Çeşitleri
External radyoterapi, brakiterapi, stereotaktik radyoterapi gibi radyoterapi çeşitleri bulunur. Radyoterapi yöntemi tümör hücresinin DNA’sını direkt kırma yoluyla tümörün yok edilmesine yol açar veya hasar oluşturarak dolaylı yok olmasına neden olur. Hodgkin lenfoma, bazı akciğer kanserleri, serviks (rahim ağzı) kanseri, rektum kanserleri tam yanıt alınan, tümörün tamamen yok olduğu kanser türleri arasındadır.
Radyoterapi Organlara Zarar Verir mi?
Radyoterapinin amacı tümöre maksimum, normal dokulara minimum doz vermektir. Cihazlar normal doku harabiyetini minimale indirir. Organ hareketleri, yerleşim yeri, tümör sınırları nedeniyle normal dokular verilen tedavi dozlarının bir kısmını alır. Ancak bu tolerans dozları içinde kalmak şartı ile kişinin tedavisi düzenlenir.
Radyoterapi Sonrası Bunlara Dikkat
Radyoterapi alan kişilerin dikkat etmesi gerekenler tedavi bölgesine göre değişiklik gösterir. Baş boyun tümörlerinde ağız içi ya da yemek borusunda gelişebilen mukozit nedeniyle baharatlı, acılı ya da gazlı yiyecek içecek tüketimi kısıtlanır. Bağırsak ışınlamalarında gaz yapan bakliyat tüketimi sınırlandırılır. Beyin ışınlamalarında ödem yapıcı etkisinden dolayı tuz tüketimini azaltmak gerekir. Meme ışınlamalarında cildi tahriş edecek kolonya, alkol ya da vücuda kese işlemleri yasaklanır. Tedavi gören kişiler tedavi boyunca günlük yaşamlarına rahatlıkla devam edebilirler. Her gün duş alabilirler ve kemoterapi nedeniyle kan değerlerinde bozulma yoksa kalabalık içine girebilirler.
Radyoterapi Yan Etkileri
Radyoterapide görülebilecek yan etkiler tedavi bölgesine ve verilen radyoterapi doz şemasına göre değişiklik gösterir. Erken yan etkiler genellikle geçicidir. Tedavi sonrası 2-3 haftada kaybolur. Örneğin ciltte kızarıklık, yutma güçlüğü, ağızda mukozit gibi... Kalıcı yan etkiler ise geç dönemde oluşur. Örneğin; cilt dokusunda kalınlık, sertlik, vasküler yapılarda daralma, saç dökülmesi, ağız kuruluğu gibi… Kişiye rahatsızlığı ile ilgili bilgi ve tedavi sırasında dikkat etmesi gerekenler doktoru tarafından söylenir. Kişi verilen talimatlara uyarsa bu yan etkiler en aza indirilir. Her cerrahi tedavi sonrası radyoterapi verilmez ve bu noktada patoloji sonucu belirleyici olur. Radyoterapi sonrasında hiçbir şekilde vücutta radyasyon birikmez.
Radyoterapi Hangi Durumlarda Yapılır?
Kolorektal, akciğer, yumuşak doku kanserlerinde cerrahi öncesi, operasyon sonrası kanser nüksünü önleme amaçlı ya da küçük hücreli akciğer kanserinde beyin bölgesine tedavi yanıtına göre koruyucu amaçlı uygulanabilir.
Radyoterapi Nasıl Bir Tedavi?
Kişiye ve hastalığa özel tedavi, sabitleme aparatları kullanılarak kişiye temas etmeden, lineer hızlandırıcı olarak adlandırılan cihazlarla yapılır. Kişinin etrafında belli açı ve noktalardan belli süre ve dozlarda ışın verilir.
Radyoterapi Ne Kadar Sürer?
Tedavi şemasına göre değişiklik gösterse de işlem yaklaşık olarak 5-15 dakika arasında sürer.
Radyoterapi Çeşitleri
External radyoterapi, brakiterapi, stereotaktik radyoterapi gibi radyoterapi çeşitleri bulunur. Radyoterapi yöntemi tümör hücresinin DNA’sını direkt kırma yoluyla tümörün yok edilmesine yol açar veya hasar oluşturarak dolaylı yok olmasına neden olur. Hodgkin lenfoma, bazı akciğer kanserleri, serviks (rahim ağzı) kanseri, rektum kanserleri tam yanıt alınan, tümörün tamamen yok olduğu kanser türleri arasındadır.
Radyoterapi Organlara Zarar Verir mi?
Radyoterapinin amacı tümöre maksimum, normal dokulara minimum doz vermektir. Cihazlar normal doku harabiyetini minimale indirir. Organ hareketleri, yerleşim yeri, tümör sınırları nedeniyle normal dokular verilen tedavi dozlarının bir kısmını alır. Ancak bu tolerans dozları içinde kalmak şartı ile kişinin tedavisi düzenlenir.
Radyoterapi Sonrası Bunlara Dikkat
Radyoterapi alan kişilerin dikkat etmesi gerekenler tedavi bölgesine göre değişiklik gösterir. Baş boyun tümörlerinde ağız içi ya da yemek borusunda gelişebilen mukozit nedeniyle baharatlı, acılı ya da gazlı yiyecek içecek tüketimi kısıtlanır. Bağırsak ışınlamalarında gaz yapan bakliyat tüketimi sınırlandırılır. Beyin ışınlamalarında ödem yapıcı etkisinden dolayı tuz tüketimini azaltmak gerekir. Meme ışınlamalarında cildi tahriş edecek kolonya, alkol ya da vücuda kese işlemleri yasaklanır. Tedavi gören kişiler tedavi boyunca günlük yaşamlarına rahatlıkla devam edebilirler. Her gün duş alabilirler ve kemoterapi nedeniyle kan değerlerinde bozulma yoksa kalabalık içine girebilirler.
Radyoterapi Yan Etkileri
Radyoterapide görülebilecek yan etkiler tedavi bölgesine ve verilen radyoterapi doz şemasına göre değişiklik gösterir. Erken yan etkiler genellikle geçicidir. Tedavi sonrası 2-3 haftada kaybolur. Örneğin ciltte kızarıklık, yutma güçlüğü, ağızda mukozit gibi... Kalıcı yan etkiler ise geç dönemde oluşur. Örneğin; cilt dokusunda kalınlık, sertlik, vasküler yapılarda daralma, saç dökülmesi, ağız kuruluğu gibi… Kişiye rahatsızlığı ile ilgili bilgi ve tedavi sırasında dikkat etmesi gerekenler doktoru tarafından söylenir. Kişi verilen talimatlara uyarsa bu yan etkiler en aza indirilir. Her cerrahi tedavi sonrası radyoterapi verilmez ve bu noktada patoloji sonucu belirleyici olur. Radyoterapi sonrasında hiçbir şekilde vücutta radyasyon birikmez.
