İvme nedir?
Hızın birim zamandaki (bir saniyedeki) değişme miktarı. İlk defa İtalyan Fizikçisi Galileo tarafından açık bir şekilde tarif edildiği bilinmektedir. Galile, eğik düzlemde, aşağı yuvarlanan bir top ile yaptığı deneylerde, bütün cisimlerin aynı ivme ile düştüklerini tespit etmiştir. Yaptığı bu deneyler ve daha sonra ivmenin sabit olduğunu ispat etmesi, o zamana kadar gelmiş olan eski Yunan felsefecilerinden Aristo’nun bu konudaki nazariyesine son vermiştir. Aristo, ağır cisimlerin, hafif cisimlere nazaran daha hızlı düştüğünü iddia etmiştir. Ortalama ivme, ani ivme, çizgisel ivme ve açısal ivme şeklinde ivme türleri mevcuttur. Yol ve hız çizgisel ise ivme çizgisel; açısal ise açısaldır. Fizikte ivme sembolü a'dır.
Ortalama ivme:
Eğer cismin hızı zamanla değişiyorsa, ortalama ivme hızdaki değişimin geçen zamana bölümü ile hesaplanabilir.
İvme için cm/s 2 ve m/s 2 yaygın kullanılan birimlerdendir. Eğer hız artıyorsa ivme pozitif, azalıyorsa ivme negatiftir.
Ani ivme:
Ortalama ivme hesabında kullanılan zaman aralığının azaltılması ve sıfıra yaklaştırılması halinde hesaplanan ivmedir. t Ø 0 durumunda v/t oranının limitine ani ivme denir. Bütün doğrusal olan hareketlerde cebirsel ifade olarak ivme, hızın zamana göre birinci türevidir.
Yolun zamana göre ikinci türevi de ivmeyi verir. Bir doğru üzerinde hareket eden bir cismin, birim zaman aralıklarındaki hız değişimleri hep aynı ise, ivme sabittir. Böyle sabit ivmeli hareketlere "düzgün değişen doğrusal hareket" denir. Yeryüzüne yakın serbest düşen cisimlerin hareketi buna bir örnektir. Serbest düşen cisimlerin yerçekimi dolayısıyle kazandıkları sabit ivme g ile gösterilir. Yaklaşık olarak 9,80 m/s 2 dir. Yerçekimi ivmesi cismin kütlesine bağlı değildir.
Cismin yaptığı hareket R yarıçaplı bir daire veya yay üzerinde ise söz konusu ivme merkezcil ivmedir. Yönü merkeze doğrudur. a= v 2 /R formülü ile ifade edilir.
Sözlükte "ivme" ne demek?
1. Devinen bir nesnenin hızının birim zamandaki değişimi.
2. İvmek eylemi.
İvme kelimesinin İngilizcesi: n. acceleration
Hızın birim zamandaki (bir saniyedeki) değişme miktarı. İlk defa İtalyan Fizikçisi Galileo tarafından açık bir şekilde tarif edildiği bilinmektedir. Galile, eğik düzlemde, aşağı yuvarlanan bir top ile yaptığı deneylerde, bütün cisimlerin aynı ivme ile düştüklerini tespit etmiştir. Yaptığı bu deneyler ve daha sonra ivmenin sabit olduğunu ispat etmesi, o zamana kadar gelmiş olan eski Yunan felsefecilerinden Aristo’nun bu konudaki nazariyesine son vermiştir. Aristo, ağır cisimlerin, hafif cisimlere nazaran daha hızlı düştüğünü iddia etmiştir. Ortalama ivme, ani ivme, çizgisel ivme ve açısal ivme şeklinde ivme türleri mevcuttur. Yol ve hız çizgisel ise ivme çizgisel; açısal ise açısaldır. Fizikte ivme sembolü a'dır.
Ortalama ivme:
Eğer cismin hızı zamanla değişiyorsa, ortalama ivme hızdaki değişimin geçen zamana bölümü ile hesaplanabilir.
İvme için cm/s 2 ve m/s 2 yaygın kullanılan birimlerdendir. Eğer hız artıyorsa ivme pozitif, azalıyorsa ivme negatiftir.
Ani ivme:
Ortalama ivme hesabında kullanılan zaman aralığının azaltılması ve sıfıra yaklaştırılması halinde hesaplanan ivmedir. t Ø 0 durumunda v/t oranının limitine ani ivme denir. Bütün doğrusal olan hareketlerde cebirsel ifade olarak ivme, hızın zamana göre birinci türevidir.
Yolun zamana göre ikinci türevi de ivmeyi verir. Bir doğru üzerinde hareket eden bir cismin, birim zaman aralıklarındaki hız değişimleri hep aynı ise, ivme sabittir. Böyle sabit ivmeli hareketlere "düzgün değişen doğrusal hareket" denir. Yeryüzüne yakın serbest düşen cisimlerin hareketi buna bir örnektir. Serbest düşen cisimlerin yerçekimi dolayısıyle kazandıkları sabit ivme g ile gösterilir. Yaklaşık olarak 9,80 m/s 2 dir. Yerçekimi ivmesi cismin kütlesine bağlı değildir.
Cismin yaptığı hareket R yarıçaplı bir daire veya yay üzerinde ise söz konusu ivme merkezcil ivmedir. Yönü merkeze doğrudur. a= v 2 /R formülü ile ifade edilir.
Sözlükte "ivme" ne demek?
1. Devinen bir nesnenin hızının birim zamandaki değişimi.
2. İvmek eylemi.
İvme kelimesinin İngilizcesi: n. acceleration
