Çoğu insanın bildiğinin aksine insanların cinsiyeti 3 tanedir: Kadın, erkek, interseks. Yani aslında cinsel kimlik, kadınlık ve erkeklik ile kutuplara ayrılamaz. İşte bu noktada cinsel kimlik nedir sorusu ortaya çıkıyor.
Bu soruyu cevaplayalım ve cinselliğin farklı boyutunu kavrayalım. Çünkü toplum tarafından dışlanan; homoseksüel, eşcinsel, heteroseksüel, gey, lezbiyen, transseksüel, biseksüel ve interseks bireylerin bu farklı bakış açısına ihtiyaçları var.
Cinsel kimlik gelişimi
Kişinin, anatomik, genetik ve biyolojik özellikler doğrultusunda belirlenen cinsiyeti, biyolojik cinsiyet olarak adlandırılır. Cinsel kimlik ise kişinin, bedenini ve benliğini belli bir cinsiyet içinde algılayarak duygu ve davranışlarını buna göre belirlemesidir. Cinsel kimlik gelişimi, 3 yaşında başlar ve çevrenin çocuğa yönelik tutumları, aile ve çevrenin çocuğun cinsel kimliğine uygun davranışları desteklemesi ile şekillenir.
Çocuk aynanın karşısında soyunup kendini seyrediyorsa, cinsel organıyla oynuyorsa, karşı cinsi çıplak görmeye çalışıyorsa, dudaktan öpmek istiyorsa, “ben nasıl oldum, kızların neden pipisi yok” gibi sorular soruyorsa cinselliğinin farkına varmaya başlamış demektir.
Çocuklar kişiliklerini bulurken genellikle anne ve babayı rol model olarak alırlar. Çocuğun kendi hemcinsi ile iletişimi büyük önem taşır. Cinsel kimlik gelişim sürecinde bulunan çocuğa anne veya babasının “sevgilim”, “aşkım” gibi kelimelerle hitap etmesi doğru değildir.
Çocuğun her anlamda sağlıklı bir süreç geçirmesi, kendisi ve çevresiyle barışık, mutlu ve başarılı bir birey olmasını sağlar. Dolayısıyla ebeveynlerin bu süreçteki rolü büyüktür.
Hayalinde yarattığı çocuk modeline veya kalıplaşmış inançların oluşturduğu fikirlere göre çocuk yetiştiren ebeveynlerin çocuklarının, sağlıklı cinsel kimlik gelişimi süreci yaşayamayacağı ortadadır.
Cinsel yönelim (oryantasyon), kişilerin karşı cins veya cinsiyete karşı romantik veya cinsel çekim hissetmesini sağlayan niteliktir ve kalıcıdır. Romantik veya cinsel çekimin belirlediği yönelimler şunlardır:
Aseksüellik : Asesüel olarak tanımlanan kişiler, herhangi birine yönelik cinsel çekim hissetmeyip cinsel etkinliklere ilgi duymazlar.
Gri seksüellik : Aseksüellik ve seksüellik arasıdır. Gri seksüeller herhangi bir cinsel yönelime sahip olabilir.
Demi seksüellik : Demiseksüeller sadece tanıdıkları ve duygusal bağ hissettikleri kişiler için cinsel çekim hissederler.
Demi romantizm : Demi romantizm, demi seksüellik ile benzerlik gösterir. bir demi romantiğin biriyle duygusal bir beraberlik yaşaması için o kişiye sıkı sıkıya bağlanması gereklidir.
Lithromantizm : Lithromantik bireyler, aşkına karşılık vermeyenlere karşı cinsel istek duymaktan çekinmez.
Panseksüellik : Biyolojik cinsiyete önem vermeksizin her insana duygusal ya da seksüel ilgi duyabilme durumudur.
Poliseksüellik : Poliseksüeller, cinsiyet ya da cinsel yönelim ayrımı yapmadan herkesten hoşlanabilir ancak partnerlerini bir başkasıyla paylaşmayı hoş karşılamaz.
Panromantizm : Panromatizm yanlısı bireyler, biyolojik cinsiyet ya da yönelim ayırmasalar da ilişkileri duygusallığa dayalıdır.
Skolyoseksüellik : Skolyoseksüeller, Sadece transgender ya da genderqueer bireylere karşı cinsel ve duygusal ilgi duyabilirler.
Heteroseksüellik : Hayvan cinselliğini tanımlamada da sıkça kullanılan heteroseksüellik, cinsel ya da duygusal açıdan karşı cinse ilgi duyma anlamına gelir.
Metro seksüellik : Erkeğin çok bakımlı olmasıdır.
Retro seksüellik : Metro seksüelin karşıtı olup bakıma ve giyime, para ve zaman harcamayan kişiler için kullanılan bir terimdir.
Transseksüellik : Karşı cinse geçmeye meyilli veya geçmiş kişiler transseksüel olarak adlandırılırlar.
Homoseksüellik : Seksüel olarak kendi cinsini arzulayan kişiler için kullanılan bir terimdir.
İnterseksüellik : Hem erkeksi hem de kadınsı cinsiyet özelliklerine sahip olan insanları ifade eder.
Pomoseksüel : Transseksüel, homoseksüel ve bunun gibi cinsel yönelimleri belirten etiketleri kullanmaktan kaçınan kişilerdir.
Triseksüel : Bu kişiler ”Üçüncü cins” olarak da tanımlanan eşcinseller de dahil her cinsle, hayvanlar ve cansız objelerle de cinsel ilişki kurabilirler.
Sapyoseksüel : Zekadan tahrik olan sapyoseksüellerin cinsel ilişkiye girme eğilimlerinin nedeni fiziksel sebepler değil, karşısındaki partnerin zekasından etkilenmeleridir.
Hiperseksüel : Aşırı cinsel ilişki duyan ve çok sık cinsel birliktelik yaşayan kişiler hiperseksüel olarak adlandırılır. Unisex bir davranıştır. Ancak daha çok erkeklerin yaşadığı bir davranış bozukluğudur.
Sosyoseksüel : Bu tabir, ilişkilerini romantik yaşamak yerine cinsel zevkler nedeniyle ilişkiye girmeyi tercih eden kişiler için kullanılır.
Eko seksüel : Cinselliği ve doğayı farklı biçim ve farklı bağlamlarda buluşturan ve yemeklerinde hormonlu besinler tüketmek istemeyen kişilerdir. (çıplak doğa yürüyüşü yapan insanlar)
Getto seksüel : Maddi açıdan imkânı kısıtlı olduğu halde bakımlı olan erkeklerdir.
Biseksüel : Hem kendi cinslerini hem de karşı cinsi arzulayan kişilerdir.
Online ortamda cinsel yönelim testi gibi testler mevcuttur. Oysa testlerin sonucu ne olursa olsun önemli olan; insanca yaşamak ve insanca davranmaktır. Bu bağlamda LGBTİ bireyler için her yıl Haziran ayının sonlarında Dünya genelinde kutlama yapılmaktadır. LGBTİ bireyler ve LGBTİ bireylere destek veren kişilerin katıldığı bu etkinlik, Gey Onur Günü veya Onur Günü olarak adlandırılmakta ve Pembe Cumartesi olarak da bilinmektedir
Bu soruyu cevaplayalım ve cinselliğin farklı boyutunu kavrayalım. Çünkü toplum tarafından dışlanan; homoseksüel, eşcinsel, heteroseksüel, gey, lezbiyen, transseksüel, biseksüel ve interseks bireylerin bu farklı bakış açısına ihtiyaçları var.
Cinsel kimlik gelişimi
Kişinin, anatomik, genetik ve biyolojik özellikler doğrultusunda belirlenen cinsiyeti, biyolojik cinsiyet olarak adlandırılır. Cinsel kimlik ise kişinin, bedenini ve benliğini belli bir cinsiyet içinde algılayarak duygu ve davranışlarını buna göre belirlemesidir. Cinsel kimlik gelişimi, 3 yaşında başlar ve çevrenin çocuğa yönelik tutumları, aile ve çevrenin çocuğun cinsel kimliğine uygun davranışları desteklemesi ile şekillenir.
Çocuk aynanın karşısında soyunup kendini seyrediyorsa, cinsel organıyla oynuyorsa, karşı cinsi çıplak görmeye çalışıyorsa, dudaktan öpmek istiyorsa, “ben nasıl oldum, kızların neden pipisi yok” gibi sorular soruyorsa cinselliğinin farkına varmaya başlamış demektir.
Çocuklar kişiliklerini bulurken genellikle anne ve babayı rol model olarak alırlar. Çocuğun kendi hemcinsi ile iletişimi büyük önem taşır. Cinsel kimlik gelişim sürecinde bulunan çocuğa anne veya babasının “sevgilim”, “aşkım” gibi kelimelerle hitap etmesi doğru değildir.
Çocuğun her anlamda sağlıklı bir süreç geçirmesi, kendisi ve çevresiyle barışık, mutlu ve başarılı bir birey olmasını sağlar. Dolayısıyla ebeveynlerin bu süreçteki rolü büyüktür.
Hayalinde yarattığı çocuk modeline veya kalıplaşmış inançların oluşturduğu fikirlere göre çocuk yetiştiren ebeveynlerin çocuklarının, sağlıklı cinsel kimlik gelişimi süreci yaşayamayacağı ortadadır.
Cinsel yönelim (oryantasyon), kişilerin karşı cins veya cinsiyete karşı romantik veya cinsel çekim hissetmesini sağlayan niteliktir ve kalıcıdır. Romantik veya cinsel çekimin belirlediği yönelimler şunlardır:
Aseksüellik : Asesüel olarak tanımlanan kişiler, herhangi birine yönelik cinsel çekim hissetmeyip cinsel etkinliklere ilgi duymazlar.
Gri seksüellik : Aseksüellik ve seksüellik arasıdır. Gri seksüeller herhangi bir cinsel yönelime sahip olabilir.
Demi seksüellik : Demiseksüeller sadece tanıdıkları ve duygusal bağ hissettikleri kişiler için cinsel çekim hissederler.
Demi romantizm : Demi romantizm, demi seksüellik ile benzerlik gösterir. bir demi romantiğin biriyle duygusal bir beraberlik yaşaması için o kişiye sıkı sıkıya bağlanması gereklidir.
Lithromantizm : Lithromantik bireyler, aşkına karşılık vermeyenlere karşı cinsel istek duymaktan çekinmez.
Panseksüellik : Biyolojik cinsiyete önem vermeksizin her insana duygusal ya da seksüel ilgi duyabilme durumudur.
Poliseksüellik : Poliseksüeller, cinsiyet ya da cinsel yönelim ayrımı yapmadan herkesten hoşlanabilir ancak partnerlerini bir başkasıyla paylaşmayı hoş karşılamaz.
Panromantizm : Panromatizm yanlısı bireyler, biyolojik cinsiyet ya da yönelim ayırmasalar da ilişkileri duygusallığa dayalıdır.
Skolyoseksüellik : Skolyoseksüeller, Sadece transgender ya da genderqueer bireylere karşı cinsel ve duygusal ilgi duyabilirler.
Heteroseksüellik : Hayvan cinselliğini tanımlamada da sıkça kullanılan heteroseksüellik, cinsel ya da duygusal açıdan karşı cinse ilgi duyma anlamına gelir.
Metro seksüellik : Erkeğin çok bakımlı olmasıdır.
Retro seksüellik : Metro seksüelin karşıtı olup bakıma ve giyime, para ve zaman harcamayan kişiler için kullanılan bir terimdir.
Transseksüellik : Karşı cinse geçmeye meyilli veya geçmiş kişiler transseksüel olarak adlandırılırlar.
Homoseksüellik : Seksüel olarak kendi cinsini arzulayan kişiler için kullanılan bir terimdir.
İnterseksüellik : Hem erkeksi hem de kadınsı cinsiyet özelliklerine sahip olan insanları ifade eder.
Pomoseksüel : Transseksüel, homoseksüel ve bunun gibi cinsel yönelimleri belirten etiketleri kullanmaktan kaçınan kişilerdir.
Triseksüel : Bu kişiler ”Üçüncü cins” olarak da tanımlanan eşcinseller de dahil her cinsle, hayvanlar ve cansız objelerle de cinsel ilişki kurabilirler.
Sapyoseksüel : Zekadan tahrik olan sapyoseksüellerin cinsel ilişkiye girme eğilimlerinin nedeni fiziksel sebepler değil, karşısındaki partnerin zekasından etkilenmeleridir.
Hiperseksüel : Aşırı cinsel ilişki duyan ve çok sık cinsel birliktelik yaşayan kişiler hiperseksüel olarak adlandırılır. Unisex bir davranıştır. Ancak daha çok erkeklerin yaşadığı bir davranış bozukluğudur.
Sosyoseksüel : Bu tabir, ilişkilerini romantik yaşamak yerine cinsel zevkler nedeniyle ilişkiye girmeyi tercih eden kişiler için kullanılır.
Eko seksüel : Cinselliği ve doğayı farklı biçim ve farklı bağlamlarda buluşturan ve yemeklerinde hormonlu besinler tüketmek istemeyen kişilerdir. (çıplak doğa yürüyüşü yapan insanlar)
Getto seksüel : Maddi açıdan imkânı kısıtlı olduğu halde bakımlı olan erkeklerdir.
Biseksüel : Hem kendi cinslerini hem de karşı cinsi arzulayan kişilerdir.
Online ortamda cinsel yönelim testi gibi testler mevcuttur. Oysa testlerin sonucu ne olursa olsun önemli olan; insanca yaşamak ve insanca davranmaktır. Bu bağlamda LGBTİ bireyler için her yıl Haziran ayının sonlarında Dünya genelinde kutlama yapılmaktadır. LGBTİ bireyler ve LGBTİ bireylere destek veren kişilerin katıldığı bu etkinlik, Gey Onur Günü veya Onur Günü olarak adlandırılmakta ve Pembe Cumartesi olarak da bilinmektedir
