Tarih sahnesi, ne yazık ki kanlı idamlarla doludur. Gerek yaşadığımız Türkiye topraklarında, gerek yurt dışında tarih boyunca çeşitli gerekçelerle insanlar idam edildi, hayatından oldu. Ancak bugün size anlatacağımız idam hikayesi, tarihin en zarif idamı diyebileceğimiz nitelikte. Biraz da romantik ve çiçek kokulu bir idam da diyebiliriz hatta. Neyse, sizi daha fazla merakta bırakmadan Roma İmparatoru Elagabalus‘un hikayesine anlatmaya başlayalım!
218 ve 222 yıllarında Roma İmparatorluğu’nu yöneten Elagabalus (Heliogabalus), imparatorluğun en tartışmalı siyasetçilerinden biriydi
Çünkü sıra dışı bir yönetim anlayışı ve ilginç bir kişiliği vardı. Çok kısa süre tahtta kalan Elagabalus, 18 yaşında suikasta uğrayınca hayatını kaybetti.
Elagabalus’un bu kadar tartışmalı olmasının birçok sebebi vardı. Örneğin, onun Roma’nın dini geleneklerini ve cinsel tabularını önemsememesi bile hedef tahtası olarak görülmesine yetiyordu
Bir trans kadın bugün bir kadın olarak yaşayan fakat doğumda erkek ilan edildi.
Kadınlarla evlenmek zorunda olmasına rağmen, yüreği bir araba yarışçısı olan sarışın Hierocles'ı severdi. Onunla Roma'da dolaşır ve ona koca derdi. İddiaya göre:
"Hierocles'ın karısı, metresi, kraliçesi olarak anılmaktan gurur duyuyorum."
Hierocles'a olan sevgisine rağmen, defalarca sadakatsizdi. Hierocles tarafından yakalanmaktan ve kötü davranışlarından dolayı cezalandırılmaktan hoşlanıyordu.
Elagabalus bir meritokrasiye inanıyordu. Hizmetkarlara, büyük penisli adamları hizmetçi ve memur olarak işe almaları için aramalarını emretti. Bu adamlardan biri, Aurelius Zoticus, özellikle iyi donanımlıydı ve hatta sevgilisi oldu.
İthal Çin ipek elbiseleri ve makyajları giymişti. Vücudunu tüylerinden arındırdı. Kadın gibi giyinmeyi, sahte göğüs takmayı ve peruk kullanmayı severdi. Penisini vajinaya çevirebilen herkese bir servet teklif etti.
Mesela Elagabalus, Roma Panteonu’ndaki Baştanrı Jüpiter yerine Semitik tanrı El-Gabal’a tapıyordu. Haliyle, onun bu tavrı tepki topluyordu. Hatta Elagabalus, bununla da kalmayıp Roma’daki yöneticileri de El-Gabal’a tapmaya zorluyordu.
Ayrıca o dönem annesi ve anneannesini de senatoya almıştı. Böylece Roma Senatosu’nun ilk kadın üyeleri Elagabalus’un annesi ve anneannesi olarak tarihe geçmişti.
Elagabalus dört kez evlendi. İkinci evlilik en skandal olanı oldu. 220 yılında Vesta Bakiresi olan Aquilia Severa ile evlendi. Bunu yaparak Elagabalus, Roma'nın en kutsal kanunlarından birini çiğnedi.
Vesta Bakireleri, Roma ocağı ve ev tanrıçası Vesta'nın rahibeleriydi. İffet yemini ettiler. Romalılar seks yapmış olsalardı onları diri diri gömerlerdi.
Öyle ki, Elagabalus’un cinsel yönelimi de büyük bir tartışma konusuydu. O, yaşamı boyunca beş kadınla evlenip boşanmış, zaman zaman eşcinsel ilişkiler de yaşamıştı
Hatta evlendiği kadınlar arasında bir rahibe de vardı! Bilenler bilir, rahibelerin bakire kalması gerekir. Hatta bekaretleri bozulursa derhal diri diri toprağa gömülürlerdi. İşte bu “sıra dışı” hükümdarımız Elagabalus da Vesta rahibelerinden biriyle evlenmişti.
Ayrıca onun ortalıkta kadın kıyafetleriyle gezdiği ve kendisini kadına dönüştürecek doktorlara yüksek ücretler ödeyeceği de rivayetler arasındadır.
Bu “çılgın” hükümdar ile ilgili çok sayıda hikaye var. Bunlardan biri de sarayından faydalanan bedavacı misafirlerini, üzerlerine menekşe yığınları dökerek boğması ve öldürmesidir
Tabii bu bilgi için kesinlikle doğrudur diyemiyoruz. Çünkü bunun Elagabalus’un tuhaflıklarını abartma yönünde ortaya atılan bir iftira olduğuna dair söylentiler mevcut
Elagabalus on dört yaşında tahta çıktı ve 218'den 222'ye kadar sadece dört yıl hüküm sürdü. Gerçekte olduğu gibi süper zengin, şımarık bir genç gibi davrandı.
Aşırı lüks bir hayat sürdü. Safran kokmayan bir havuzda yüzmeyi reddetti. Sadece tavşan kürkü ile doldurulmuş minderler üzerinde dinleniyordu
Bunun bir rivayet olduğu görüşü yaygın olsa da olay, sonradan “Elagabalus’un Gülleri” isimli bir sanat eserinde yeniden hayat buldu. Akademizm (academic art) akımının temsilcilerinden Lawrence Alma-Tadema, o anı menekşe yerine güllerle tasvir etti
Lawrence Alma-Tadema, mevsimi olmamasına rağmen eserde gül kullanmayı tercih etti. Hatta gülleri Fransız Rivierası’ndan Londra’daki atölyesine getirtti. Bu da ressamın güllerin tabloda gerçekçi görünmesine verdiği önemi fazlasıyla ortaya koyuyor.
Peki neden menekşe yerine gül tercih etti? Bunun anlamını açıklayan bir görüşe göre; gül, Roma’nın çöküşünü, bozulmuş yapısını temsil ediyordu. Bu yüzden ressam, eserinde menekşe yerine gül çizdi.
19. yüzyıla ait olan bu resim, Elagabalus’un sarayına gelen misafirlerini güllerle öldürdüğü anı gösteriyor. Resmin sol üst tarafındaki beyaz çarşafın ilmeğinin koptuğunu ve gül yığınlarının Elagabalus’un istemediği misafirlerini boğmak üzere üstlerine döküldüğünü görüyoruz
Hatta misafirlerin yukarısında oturan soyluların en solunda yer alan, boylu boyunca serilmiş olan kişi de Elagabalus’un ta kendisi. Üstelik tüm bu olup bitenleri elinde şarabıyla izliyor
Ancak bu resimde dikkat çeken şey, boğulmakta olan misafirler can çekişirken; yukarıda oturan soyluların rahatlık ve neşe içinde olmasıdır
Hatta bu anı desteklemek için arka planda genç bir kadın “aulos” isimli bir müzik aleti çalmaktadır. Bu kadının gövdesine bağlı olan leopar postu ise, simgesi leopar olan Şarap Tanrısı Bacchus’a (Yunan mitolojisinde Dionysos) bir göndermedir. Bacchus göndermesi, resimde sadece bununla sınırlı kalmaz. Ayrıca arka planda gördüğümüz heykel, yine Bacchus’a aittir.
Bütün bu göndermeler önemlidir. Çünkü Elagabalus’un umursamazlığını; eğlenceye düşkünlüğünü ve abartılı doğasını ifade etmek açısından resme güç katmıştır
Elagabalus'un büyükannesi Julia Maesa'nın (160-224) doyumsuz bir güç arzusu vardı. Yeğeni İmparator Caracalla'nın 217'de öldürülmesinden sonra 218'de Elagabalus'un tahtı kazanması için komplo kurdu.
Ne yazık ki Elagabalus için, aşırı erkeksi Roma toplumu transgender imparatoru kabul etmedi. Elagabalus, Roma ordusunun ve halkının desteğini kaybetti.
Julia, onu iktidarda tutacak ve Elagabalus'un düşüşüne neden olacak planlar yaptı. 221'de Elagabalus'u torunu Severus Alexander'ı (208-235) varis olarak evlat edinmeye ikna etti. Aniden, Roma ordusu nefret edilen Elagabalus'un yerine meşru bir yer değiştirdi.
11 Mart 222'de Elagabalus, Severus Alexander, annesi ve büyükannesi ile Praetorian kampına gitti. Praetorians, İskender için tezahürat yapmaya başladı ve Elagabalus'u görmezden geldi. Kızgın Elagabalus infaz emrini verdi.
Askerler Elagabalus'u ve annesini öldürerek karşılık verdi. Çıplak vücutlarını soyup Roma'nın her yerine sürüklediler. Bundan sonra, Praetorians Elagabalus'un cesedini Tiber Nehri'ne attı. Sadece on sekiz yaşındaydı.
Büyükannesi Julia yanında durdu ve torununun / torununun idamını sakince izledi.
Tabii, şu an tarihin en zarif idamını ele almış olduk. Ancak rivayete göre “çılgın” imparator Elagabalus, bazen köleleri “pirinç boğa” isimli bir işkence aletinin içine yerleştirirdi. Hatta kölenin ölüm çığlıkları eşliğinde misafirleriyle eğlenerek yemek ziyafeti çekerdi
