Her birey zaman zaman kendisini değersiz hissetmektedir. Ancak değersizlik duygusunun sürekli hissedilmesi ve kişilerin hayatını yönlendirmesi ile psikolojik ve duygusal zararlar ortaya çıkmaktadır.
Değersizlik duygusunu hisseden bireyler kendilerini hayatta amaçları yokmuş gibi hissetmektedir. Bu amaçsızlık, kendilerini değersiz konuma yerleştiren bireylerin hayat kalitelerinin düşmesine, yaşamdan zevk almalarına engel olmaktadır.
Değersizlik duygusu, bireylerin kendilerini güzel ve olumlu şeylere yakıştıramamasına neden olmaktadır. Bu kişiler, kendilerinin biri tarafından sevilmeyi, başarılı olmayı hatta haklı olmayı bile hak etmediklerini düşünebilmektedirler. Değersizlik duygusu yaşayan insanlar depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklara yatkın olabilmektedirler.
Değersizlik duygusunun nedenlerinden bir diğeri de fiziksel rahatsızlıklardır. Yürüyememek, konuşamamak, tek başına yemek yiyememek gibi fiziksel bir sorunu veya ciddi bir hastalığı bulunan kişiler, kendilerini diğer kişilerden daha yetersiz ve değersiz görebilmektedirler.
Değersizlik duygusunun nedenlerin biri de kişilerin aile içerisinde ve çevrede kıyaslanmaya maruz kalmasıdır. Başkaları ile kıyaslanan bireyler, kendileri diğer insanlardan daha değersiz hissetmeye başlayabilir. Özellikle ebeveynleri tarafından diğer çocuklarla kıyaslanan kişilerin ileride özgüven ve öz saygı eksikliğinin yanı sıra, başka psikolojik sorunlarının da ortaya çıkması mümkün olabilmektedir.
Kendini Değersiz Hisseden Bireylerin Sergilediği Davranışlar
Kendisini değersiz hisseden bireylerin sergilediği davranışların en belirgini, kendisi ile ilgili olumsuz düşüncelere kapılmasıdır. Değersizlik hissi, birçok bireyde farklı şekilde kendini göstermektedir. Kendini değersiz hisseden kişilerin sahip olabileceği özellikler aşağıda listelenmiştir.
Değersizlik duygusu yaşayan kişilerin bir psikolog ile görüşmesi ve yardım alması tavsiye edilmektedir. Farklı psikoterapötik yöntem ve teknikler ile değersizlik duygusunun aşılması mümkündür. Bunların başında bilimsel olarak kanıtlanmış olan bilişsel davranışçı terapi sayılabilir.
Değersizlik duygusunun aşılması ve yerine özsaygının konulması için bireylerin kendileri de çaba harcamalıdır. Değersizlik duygusunu gidermek için kişilerin yapabileceği basit ama etkili uygulamalar aşağıda listelenmiştir.
Bireylerin kendilerine karşı olumsuz olduğu kadar olumlu anlamda da gerçekçi olması gerekmektedir. Olumlu özelliklere yoğunlaşılması bireylerde özsaygının gelişimine katkı sağlamaktadır.
Bireylerin kendilerinden çok şey beklemesi, değersizlik hissine neden olmaktadır. Yapabileceklerinin ötesinde beklentilere giren kişiler, başarısız olduklarını gördüklerinde kendilerini yetersiz ve değersiz hissetmektedir. Bireylerin sınırlarını iyi belirlemesi, yapabildikleri şeylere odaklanması değersizlik duygusunun azalmasına yardımcı olacaktır.
Bireylerin kendilerini oldukları gibi sevmeleri önemlidir. Her kişi hata yapabilir. Yapılan hatalar, bireyleri değersiz, yetersiz kılmamaktadır. Yapılan hatalar o kişinin de bir insan olduğunun bir göstergesidir. Bireylerin hatalarını da kabul etmesi ve kendini bu şekilde de sevmesi değersizlik duygusunu azaltacaktır.
Değersizlik duygusunu hisseden bireyler kendilerini hayatta amaçları yokmuş gibi hissetmektedir. Bu amaçsızlık, kendilerini değersiz konuma yerleştiren bireylerin hayat kalitelerinin düşmesine, yaşamdan zevk almalarına engel olmaktadır.
Değersizlik duygusu, bireylerin kendilerini güzel ve olumlu şeylere yakıştıramamasına neden olmaktadır. Bu kişiler, kendilerinin biri tarafından sevilmeyi, başarılı olmayı hatta haklı olmayı bile hak etmediklerini düşünebilmektedirler. Değersizlik duygusu yaşayan insanlar depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklara yatkın olabilmektedirler.
Değersizlik Duygusunun Nedenleri
Değersizlik duygusu, her bireyde farklı nedenlerden dolayı ortaya çıkmaktadır. Değersizlik hissinin nedenlerinden biri bireylerin yaşadığı psikolojik sorunlardır. Depresyon, kişilik bozuklukları, kaygı bozukluğu, şizofreni gibi sorunlara sahip kişiler kendilerini değersiz görmeye daha meyilli olabilmektedir.Değersizlik duygusunun nedenlerinden bir diğeri de fiziksel rahatsızlıklardır. Yürüyememek, konuşamamak, tek başına yemek yiyememek gibi fiziksel bir sorunu veya ciddi bir hastalığı bulunan kişiler, kendilerini diğer kişilerden daha yetersiz ve değersiz görebilmektedirler.
Değersizlik duygusunun nedenlerin biri de kişilerin aile içerisinde ve çevrede kıyaslanmaya maruz kalmasıdır. Başkaları ile kıyaslanan bireyler, kendileri diğer insanlardan daha değersiz hissetmeye başlayabilir. Özellikle ebeveynleri tarafından diğer çocuklarla kıyaslanan kişilerin ileride özgüven ve öz saygı eksikliğinin yanı sıra, başka psikolojik sorunlarının da ortaya çıkması mümkün olabilmektedir.
Kendini Değersiz Hisseden Bireylerin Sergilediği Davranışlar
Kendisini değersiz hisseden bireylerin sergilediği davranışların en belirgini, kendisi ile ilgili olumsuz düşüncelere kapılmasıdır. Değersizlik hissi, birçok bireyde farklı şekilde kendini göstermektedir. Kendini değersiz hisseden kişilerin sahip olabileceği özellikler aşağıda listelenmiştir.
- Kendisi ile ilgili sürekli olarak olumsuz düşünme
- Mutsuzluk, umutsuzluk
- Sık sık ağlama
- Amaçsızlık, hedefsizlik
- Sosyal ortamlardan uzaklaşma
- Kendisi ile ilgili olumlu düşünceleri ve davranışları reddetme, yakıştıramama
- İntihar düşünceleri
Değersizlik Duygusunun Yol Açtığı Sorunlar Nelerdir?
Değersizlik duygusu, bireylerin kendilerini olumsuz konuma yerleştirmeleri nedeniyle yaşamdan zevk alamamalarına yol açmaktadır. Bununla birlikte değersizlik duygusunun yol açtığı birçok psikolojik sorun ve olumsuz davranış bulunmaktadır. Değersizlik duygusunun yol açtığı sorunlar aşağıda listelenmiştir.- Depresyon
- Özsaygı eksikliği, özgüven eksikliği
- Sosyal fobi
- Kişisel bakımı ihmal etme
- Alkol, sigara ve madde kullanma
- İntihar girişimleri
Değersizlik Duygusunun Giderilmesi İçin Neler Yapılmalı?
Değersizlik duygusu, aşılamadığı takdirde hem psikolojik hem de fiziksel tehlikeler oluşturabilen bir sorundur. Değersizlik duygusunun yoğun hissedilmesi ve aşılamaması bireylerin intihara teşebbüs etmelerine dahi neden olmaktadır. Kendini değerli hissetmeyen kişiler, hayattan zevk almamakta ve güzel günlerin geleceğine inanmamaktadır.Değersizlik duygusu yaşayan kişilerin bir psikolog ile görüşmesi ve yardım alması tavsiye edilmektedir. Farklı psikoterapötik yöntem ve teknikler ile değersizlik duygusunun aşılması mümkündür. Bunların başında bilimsel olarak kanıtlanmış olan bilişsel davranışçı terapi sayılabilir.
Değersizlik duygusunun aşılması ve yerine özsaygının konulması için bireylerin kendileri de çaba harcamalıdır. Değersizlik duygusunu gidermek için kişilerin yapabileceği basit ama etkili uygulamalar aşağıda listelenmiştir.
Bireylerin kendilerine karşı olumsuz olduğu kadar olumlu anlamda da gerçekçi olması gerekmektedir. Olumlu özelliklere yoğunlaşılması bireylerde özsaygının gelişimine katkı sağlamaktadır.
Bireylerin kendilerinden çok şey beklemesi, değersizlik hissine neden olmaktadır. Yapabileceklerinin ötesinde beklentilere giren kişiler, başarısız olduklarını gördüklerinde kendilerini yetersiz ve değersiz hissetmektedir. Bireylerin sınırlarını iyi belirlemesi, yapabildikleri şeylere odaklanması değersizlik duygusunun azalmasına yardımcı olacaktır.
Bireylerin kendilerini oldukları gibi sevmeleri önemlidir. Her kişi hata yapabilir. Yapılan hatalar, bireyleri değersiz, yetersiz kılmamaktadır. Yapılan hatalar o kişinin de bir insan olduğunun bir göstergesidir. Bireylerin hatalarını da kabul etmesi ve kendini bu şekilde de sevmesi değersizlik duygusunu azaltacaktır.
